Trzemeszno jest wyjątkowym miastem ze średniowiecznym rodowodem, bogatą historią niepodległościową i kulturową związaną z początkiem państwowości naszego kraju i kultem św. Wojciecha. Trasa turystyczna „Trzemeszno, miasto siedmiu placów” pokazuje Trzemeszno nie tylko jako kolebkę wczesnej państwowości Polski i chrześcijaństwa, ale zwraca uwagę na znaczenie miasta w walce o niepodległość Polski, na jego wielokulturowość w okresie zaborów oraz podkreśla fakt, że Trzemeszno to miejsce, z którym splatały się losy wielu osób zajmujących poczesne miejsce w historii Polski i Wielkopolski.
Przebieg trasy:
1. Pl. Michała Kosmowskiego. Michał Kosmowski był opatem klasztoru w Trzemesznie w XVIII i XIX w. Dzięki niemu miasto zostało rozbudowane, a kościół klasztorny całkowicie przebudowany. Opat był także członkiem Komisji Edukacji Narodowej i założycielem gimnazjum w Trzemesznie – 1776 r., które działa do dziś. Do placu Kosmowskiego przylegają największe zabytki Trzemeszna: bazylika -nazywana „Perłą Baroku Szlaku Piastowskiego” i budynek Alumnatu, czyli pierwszej siedziby szkoły założonej przez Kosmowskiego.
2. Skwer H. Cegielskiego. Hipolit Cegielski urodził się 6 stycznia 1813 r. w Ławkach koło Trzemeszna. Ten polski filolog, przemysłowiec, działacz społeczny, dziennikarz i polityk w czasach młodości pobierał naukę w trzemeszeńskiej szkole średniej i mieszkał w Alumnacie. Na skwerze znajduje się pomnik H. Cegielskiego. Historia tego placu jest bardzo ciekawa, służył on niegdyś jako centrum handlu. Zachowały się archiwalne zdjęcia z XIX w. ukazujące m.in. nieistniejący już dzisiaj hotel i restaurację Czarny Orzeł. Nieopodal znajduje się budynek Urzędu Miejskiego oraz inne kamienice warte uwagi.
3. Pl. Jana Kilińskiego. Jan Kiliński urodził się w 1760 r., w Trzemesznie. Do Warszawy przybył w 1780 r. i osiem lat później uzyskał tytuł mistrza szewskiego. W latach 1792-1793 został wybrany radnym Warszawy. W 1794 r., w czasie insurekcji warszawskiej stanął na czele ludu, a 2 lipca 1794 r. został mianowany przez Kościuszkę pułkownikiem milicji mazowieckiej. Na placu znajduje się okazały pomnik Jana Kilińskiego. Plac ma ciekawą historię. Zachowało się wiele archiwalnych pocztówek i zdjęć z XIX wieku.
4. Pl. Powstańców. Na placu znajduje się krzyż upamiętniający trzemesznian biorących udział w powstaniach. Poczynając od Wiosny Ludów, a skończywszy na Powstaniu Wielkopolskim. Tutaj znajdowała się jedna z barykad powstańców „Wiosny Ludów” broniących miasta przed wojskami pruskimi.
5. Skwer św. Jana Pawła II. Do drugiej wojny światowej stała tam kapliczka z figurą św. Rozalii. Podzieliła ona los większości przydrożnych figur i krzyży – została rozebrana w czasie niemieckiej okupacji. Prawdopodobnie wybór tej świętej (św. Rozalii) nie był przypadkowy. Okazuje się, że w przeszłości właśnie tam pochowano co najmniej kilkunastu zmarłych. Potwierdzają to badania archeologiczne. Z ustnych przekazów wynika, że były to ofiary panującej przed laty epidemii cholery.
6. Pl. Jędrzeja Moraczewskiego, urodzonego 13 stycznia 1870 r. w Trzemesznie, ministra komunikacji w Tymczasowym Rządzie Ludowym Republiki Polskiej, a od 18 listopada 1918 r. do 16 stycznia 1919 r. pierwszego premiera RP. W czasie wojny z bolszewikami w 1920 r. Moraczewski stanął na czele Wydziału Wojskowego PPS, kierował zarówno werbunkiem do oddziałów ochotniczych, jak i dywersyjnymi poczynaniami na tyłach wojsk radzieckich.
7. Pl. św. Wojciecha. Św. Wojciech jest patronem Trzemeszna. Według podań św. Wojciech miał tutaj założyć klasztor przed wyruszeniem z misją ewangelizacji do Prus, a po męczeńskiej śmierci jego ciało miało spocząć w trzemeszeńskim kościele. Z tym placem wiąże się także historia kościoła ewangelickiego. Pierwsza budowla powstała w 1843 r., drugi kościół ewangelicki wzniesiony został w 1911 r. Kościół ten po II wojnie światowej służył wyznawcom kościoła katolickiego, aż do czasu wyremontowania spalonej przez Niemców katedry trzemeszeńskiej. Został rozebrany do fundamentów wiosną 1971 r.
Czas spaceru 1,5 godz.
Trzemeszno is a unique town with a medieval pedigree, a rich history of independence and culture related to the beginning of our country's statehood and the cult of St. Adalbert. The tourist route "Trzemeszno, the town of seven squares" shows Trzemeszno not only as the cradle of early Polish statehood and Christianity, but also draws attention to the importance of this town in the fight for Polish independence, its multiculturalism during the partitions and emphasizes the fact that Trzemeszno is a place with which the fates of many prominent in the history of Poland and Great Poland (Wielkopolska region) people were intertwined.
The course of the route:
1. Michał Kosmowski Square – Michał Kosmowski was the abbot of the monastery in Trzemeszno in the XVIII and XIX c. Thanks to him, the town was expanded, and the church and monastery were completely rebuilt. The abbot was also a member of the National Education Commission and in 1776 the founder of the collage (secondary school) in Trzemeszno, which operates to this day. The greatest monuments of Trzemeszno are adjacent to the square: the basilica – called the "Pearl of the Baroque of the Piast Route" and Alumnat (Seminary), the first building of the secondary school.
2. H. Cegielski Square – Hipolit Cegielski was born on January 6 in Ławki near Trzemeszno. That Polish philologist, industrialist, social activist, journalist and politician studied and lived in Trzemeszno Seminary. There is a monument to H. Cegielski on the square. The history of this square is very interesting, it once served as a center of trade. Archival photos of the square from the XIXth century show the now non-existing hotel and restaurant Black Eagle. Nearby there is the Town Hall building and other tenement houses worth attention.
3. Jan Kiliński Square – Jan Kiliński was born in 1760 in Trzemeszno. He came to Warsaw in 1780 and eight years later obtained the title of master shoemaker. In the years 1792-1793 he was elected a councillor of Warsaw. In 1794, during the Warsaw Uprising, he became the leader of the people, and on 2 July 1794 he was appointed colonel of the Masovian militia by Tadeusz Kościuszko. On the square there is an impressive monument of Jan Kiliński. You can see the square on many archival postcards and photos from the XIX century.
4. Insurgents Square – On the square there is a cross commemorating the inhabitants of Trzemeszno who took part in the various uprisings, starting with the Revolutions of 1848 and ending with the Great Poland Uprising. Here was one of the barricades of the “Springtime of Nations” insurgents defending the town against the Prussian army.
5. St. John Paul II Square – Until the Second World War, there was a chapel with a statue of St. Rosalia. It shared the fate of most roadside figures and crosses – it was demolished during the German occupation (1939-1945). The choice of the saint (St. Rosalia) was most likely not accidental. It turns out that in the past, at least a dozen dead were buried there. This is confirmed by archaeological research. According to the oral traditions they were the victims of the cholera epidemic that prevailed years ago.
6. Jędrzej Moraczewski Square – Born on 13 January 1870 in Trzemeszno, Minister of Communications in the Provisional People's Government of the Republic of Poland. From 18th November 1918 to 16th January 1919 he was the Prime Minister of the Republic of Poland. In 1920, he became the head of the Military Department of the Polish Socialist Party (PPS) , managing both recruitment to volunteer units and sabotage activities at the rear of the Soviet army.
7. St. Adalbert Square – St. Adalbert is the patron saint of Trzemeszno. According to legends, St. Adalbert was to found the monastery in Trzemeszno before setting off on the mission of evangelization to pagan Prussia, and after his martyr's death his body was to rest in the church in Trzemeszno. The square history is also associated with the Protestant church. The first building was erected in 1843, the second church was built in 1911. After World War II, this church served the followers of the Catholic Church, until the renovation of the catholic church, which was burned by the Germans. The Protestant church was pulled down to its foundations in the spring of 1971.
Trasa powstała w ramach projektu z zakresu infrastruktury turystycznej pn. „Trzemeszno Miasto Siedmiu Placów" opracowanie i oznakowanie trasy turystycznej Etap I., realizowanego ze środków Województwa Wielkopolskiego. Całkowity koszt projektu 14.535,89 zł, w tym dotacja z budżetu Województwa Wielkopolskiego 8.720 zł.
--