Klemens Tomczek (Thomczek), geolog i uczestnik wyprawy naukowo-badawczej do Kamerunu, urodził się 23 listopada 1860 roku w Trzemesznie. Rodzicami byli: ojciec Izydor Thomczek, który przybył ze Śląska około 1855 roku, by objąć posadę nauczyciela Królewskiego Katolickiego Gimnazjum w Trzemesznie. Jednakże nękany przez zaborcę represjami zmuszony został opuścić miasto. Wiadomo, że niezadługo po wyjeździe Izydor zmarł. Matką była Albertyna, z domu Rehfeld.
Klemens Tomczek do szkoły elementarnej uczęszczał w Trzemesznie. Edukację na poziomie szkoły gimnazjalnej ukończył już we Wrocławiu. Studia kontynuował w Akademii Górniczej we Freiburgu.
Przygodę podróżnika rozpoczął odpowiadając na wezwanie przybycia do Warszawy otrzymane od kolegi gimnazjalnego Stefana Szolc-Rogozińskiego. Tenże, jako oficer wojsk carskich uczestniczył już w rosyjskiej wyprawie statkiem dookoła świata. W 1882 roku zorganizował pierwszą polską wyprawę badawczą, gdzie oprócz Tomczeka towarzyszył mu Leopold Janikowski. Na statku „Łucja Małgorzata”, z konieczności pod francuską banderą z powiewającym na maszcie herbem Warszawy, wypłynęła ekipa badaczy do Kamerunu. Zawinęli do portów na Maderze, Wyspach Kanaryjskich, Liberii i Ghany. Po dotarciu do wyspy Mondoleh zorganizowali bazę. Rogoziński w towarzystwie Tomczeka wyruszyli 21 sierpnia 1883 roku w najdłuższą wyprawę badawczą. Kierując się wzdłuż koryta dróg wodnych zwiedzili krainy Mango, Balunga i dotarli do podnóża gór Roumpi. Odkryli jezioro Balombi-ba Kotta, oraz wodospady na rzekach Peteh i Mungo. Dalszą podróż z powodu choroby Rogozińskiego, Tomczek kontynuował sam. Odkrył wtedy jezioro Balombi-O-M’Bu (jezioro Słoniowe) i kataraktę Małego Mungo. Jednak po powrocie do bazy Klemens Tomczek zachorował na czarną febrę.
Zmarł 20 maja 1884 roku. Według zapisków Janikowskiego, „zachorował nagle 11 maja. Rozwinęła się bardzo silna malaria i stracił przytomność”.
Młody jeszcze podróżnik, oprócz odkryć geograficznych i sporządzonych map pozostawił ułożony przez siebie słownik jednego z plemion afrykańskich, języka krumańskiego. Opublikował artykuły w czasopismach polskich i niemieckich, w tym rozprawę w języku niemieckim „O handlu wymiennym w środkowej Afryce”. Pozostawił także tomy rękopiśmiennych notatek geograficznych.
Ponad wiek od tamtych wydarzeń regionalista Władysław Majewski zainicjował wybudowanie podróżnikowi symbolicznego grobu na cmentarzu parafialnym w Trzemesznie. Pomnik w sektorze C odsłonięto we wrześniu 1993 roku, w 110. rocznicę kameruńskiej wyprawy naukowo-badawczej. Cenotaf składa się z kamiennego fundamentu, na którym umieszczono dwa głazy z inskrypcjami oraz kompozycję metaloplastycznej roboty palmy.
Oprac. dr Andrzej Leśniewski
