Zespół Browar i Lodownie (obiekt w remoncie)
Kompleks zabytkowy browar i lodownia obejmuje zabudowania oddalone od siebie kilkaset metrów. Browar wybudowano przy Jeziorze Trzemeszeńskim, dawniej Klasztornym. Lodownię zaś zlokalizowano przy alei, u zbiegu dróg prowadzących do browaru, do miasta oraz w kierunku na dworzec kolejowy.
Pierwsze wzmianki o uruchomieniu browaru w Trzemesznie przez Marcina z Werony pochodzą z 1525 roku. Nie zachowały się. Istniejący późnobarokowy zespół budynków browaru klasztornego wybudowano staraniem opata Michała Kosmowskiego pod koniec XVIII wieku. Dokument datowany 9 kwietnia 1793 roku stanowi, iż przywilej oddania browaru w dzierżawę przez kanoników regularnych dokonano na rzecz Antoniego Ellmana.
Budynek browaru wzniesiono na rzucie prostokąta z ryzalitem środkowym w elewacji frontowej obiektu. W przyziemiu ryzalit mieści arkadowo filarowy podcień, opięty pilastrami zamkniętymi gzymsem. Barokowa bryła budynku nakryta została dachem mansardowo-naczółkowym.
Obecna bryła gmachu byłego browaru jest efektem XIX wiecznej przebudowy. Budynek powiększono i przekształcono układ jego pomieszczeń. Dobudowano też część wieżową od strony północno-wschodniej. Pięciokondygnacyjną wieżę zwieńczono neogotyckim krenelażem, naśladownictwem średniowiecznych baszt z naprzemiennie prostokątnymi zębami i prześwitami. Całość otoczona była parkiem z istniejącą jeszcze w latach 90. XX wieku bramą wykonaną w kutym metalu. Cennym zabytkami techniki są, znajdująca się wewnątrz gmachu i zabezpieczona pokrywą przed otwieraniem studnia lejkowata oraz komin butelkowy w parterze i kondygnacji piętra.
W okresie międzywojennym browar był własnością prywatną i nosił nazwę Browar Parowy Ameryka. Produkcję piwa prowadzono w części produkcyjnej do końca II wojny światowej. Po upaństwowieniu, w latach 50. XX wieku wykorzystywała go miejscowa spółdzielnia, która nie podjęła produkcji. W budynku uruchomiono rozlewnię piwa. Następnie obiekt w części północnej pełnił funkcje magazynowe a następnie wynajmowano pomieszczenia na działalność gospodarczą. Część południową zaadaptowano na mieszkania. Ostatnich lokatorów wyprowadzono w pierwszej dekadzie XXI wieku.
Lodownia stanowi budowlę ziemną jednokondygnacyjną posadowioną w skarpie na kamiennej podmurówce. Murowany obiekt posiada stropy łukowe ceramiczne podparte na stalowych belkach. Dach z zewnątrz od góry zasypano ziemią. Najbardziej widoczną częścią, którą pomimo upływu czasu można podziwiać nadal, jest elewacja frontowa wykonana w czerwonej cegle z tynkowanymi sterczynami rozmieszczonymi symetrycznie powyżej gzymsu.
Lodownia była naturalnym magazynem do gromadzenia zbieranego zimową porą lodu. Przechowywany do lata służył zaspokajaniu potrzeb lokalnego przemysłu spożywczego i handlu. Po II wojnie światowej lodownię zamieniono w magazyn do przechowywania warzyw i owoców. Podzieliła los właścicielski browaru. Latami niewykorzystany obiekt zasiedlił gacek, chroniony nietoperz owadożerny. W obecnym stanie wymaga natychmiastowego remontu.
Kompleks browar i lodownia nie jest udostępniany zwiedzającym ani nie pełni funkcji użytkowej. Remont kompleksu zadeklarował przeprowadzić nowy nabywca prywatny powiązany z przemysłem browarnianym.
