Ksiądz proboszcz Stanisław Kozierowski, samouk, profesor tytularny oraz założyciel Wszechnicy Piastowskiej, obecnego Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, urodził się 28 września 1874 roku w Trzemesznie. Rodzicami byli mistrz szewski Florian Apolinary Kozierowski i Antonina z domu Buszkiewicz. Stanisław od młodości interesował się genealogią rodziny, i udowadniał szlacheckie pochodzenie od Kozierowskich z Kozieroga pieczętujących się herbem Dołęga.
W domu otrzymał gruntowne wychowanie katolickie. Dorastał, gdy Trzemeszno znajdowało się pod panowaniem pruskiego zaborcy, a żywe były tradycje niepodległościowe, szczególnie wymarsz gimnazjalistów do powstania styczniowego. Po karnym zamknięciu szkoły uruchomiono progimnazjum, do którego w latach 1886-1893 uczęszczał. Językiem wykładowym był język niemiecki, a lekcje polskiego były przedmiotem dodatkowym. Dyrektorem przez dwadzieścia lat, do 1889 roku, był Niemiec Adolf Sarg wprowadzający germanizację w myśl doktryny Kulturkampfu oraz wizji „miłości do Boga, miłości władcy i zamiłowania do pracy i porządku”. Gdy Kozierowski pobierał nauki, w 1890 roku usunięto język polski z wydrukowanych formularzy świadectw szkolnych, a dyrektorem został Niemiec Heinrich Smolka.
Prawdopodobnie po ukończeniu progimnazjum odbył „jednoroczną ochotniczą służbę wojskową” (Marciniak, 2004:93). Dalszą edukację kontynuował w Gimnazjum św. Marii Magdaleny w Poznaniu, a po zdaniu matury w 1896 roku uczęszczał do seminarium duchownego w Poznaniu i Gnieźnie. Święcenia kapłańskie przyjął 12 listopada 1899 roku. Pracował na stanowisku wikariusza kolejno we Wronkach, Gostyniu i Ostrzeszowie. Obowiązki duszpasterskie proboszcza objął w parafii Siemianice pod Ostrzeszowem. Następnie w Skórzewie i ostatnie dwadzieścia lat w Winnej Górze. W 1931 roku otrzymał godność kanonika kapituły gnieźnieńskiej.
W Skórzewie podczas I wojny światowej uchronił od zniszczenia zabytkowe dzwony, a w okresie międzywojennym doprowadził do rozbiórki podupadającego i wybudowania nowego kościoła. W parafii we Wronkach założył Katolickie Towarzystwo Robotników Polskich, zaś w Ostrzeszowie Czytelnię Ludową. W 1918 roku był delegatem na Sejm Dzielnicowy i członkiem Komisji Organizacyjnej Uniwersytetu Polskiego w Poznaniu.
Najbardziej znany był z tytanicznej pracy badawczej. W parafii w Siemianicach poznał siostry Jadwigę i Zofię Szembekówny, prowadzące badania archeologiczne oraz etnograficzne. Zainteresowania te wpłynęły na przyszłą działalność naukową duchownego. Samouk, poznawał arkana pracy badawczej ślęcząc godzinami nad dostępnymi sobie archiwaliami.
Staraniem władz uniwersyteckich w listopadzie 1920 roku powołano komisję „dla oceny pracy habilitacyjnej Kozierowskiego”. Rada Wydziału Filozoficznego nadała mu „prawo wykładania nauk pomocniczych historii” i powołała na etat docenta w sekcji historycznej. Wykładami nawiązywał do prowadzonych przez siebie badań. W 1936 roku złożył wniosek o nadanie profesury tytularnej. Wszczęte postępowanie zakończono nominacją podpisaną 21 stycznia 1938 roku przez prezydenta RP Ignacego Mościckiego.
Ksiądz Kozierowski opracował monografie 12 rycerskich rodów wielkopolskich ogłaszane w „Studiach nad pierwotnym rozsiedleniem rycerstwa wielkopolskiego”, zgromadził ogrom materiałów dotyczących najstarszych wzmianek o miejscowościach Wielkopolski, które opublikował w serii „Badania nazw topograficznych Wielkopolski”, zainicjował wydawanie „Atlasu nazw geograficznych Słowiańszczyzny zachodniej”.
Po wybuchu II wojny światowej był wśród nielicznych kapłanów, których ominęły represje w całej Wielkopolsce. Po wyzwoleniu współdziałał z instytucjami zainteresowanymi ustaleniem polskich nazw miast i miejscowości położonych na ziemiach zachodnich i północnych.
Zmarł w Winnej Górze 1 lutego 1949 roku. Pragnął zostać pochowanym na cmentarzu parafialnym w rodzinnym Trzemesznie, w mauzoleum wybudowanym
w sektorze E cmentarza, na szczycie wzgórza Wymysłek. Wybudowano je w latach dwudziestych XX wieku według projektu poznańskiego architekta Mariana Andrzejewskiego. Wymurowane zostało w kształcie rotundy zwieńczonej pokryciem z blachy, krucyfiksem, z elewacją opiętą półkolumnami o zróżnicowanej wielkości głowicach. Stylizowane wejście wieńczy koszowy łuk. We wnętrzu kaplicy postawiono kamienny ołtarz posadowiony centralnie w formie skrzyni z kolumienkami po bokach. Płaskorzeźbę w tylnej części ołtarza złożono z płaskich pasów dźwigających trójkątny naczółek z okiem opatrzności.
Oprac. dr Andrzej Leśniewski
