Trzemeszeńska lista uczestników walk o niepodległość w 100. rocznicę Bitwy na przedpolach Warszawy #85
Pamięci bohaterów poległych i zmarłych w wojnie polsko-bolszewickiej 1920 oraz walczących na kresach wschodnich 1919-1921. Lista uczestników walk o niepodległość nie pretenduje do całościowej. Zestawienia alfabetycznego na podstawie ksiąg metrykalnych i zasobów Muzeum Regionalnego w Trzemesznie dokonał dr Andrzej Leśniewski.
Starszy ogniomistrz/podporucznik rezerwy Franciszek Danek, urodzony 20 listopada 1890 roku we wsi Siemowo powiat gostyński, syn rolnika Mikołaja i Marii (nie Marianny) z domu Kubiak. Po ukończeniu szkoły elementarnej w Siemowie pracował w gospodarstwie ojca. Powołany do odbycia dwuletniej służby w wojsku niemieckim, służył od 12 października 1911 do 14 września 1913 roku jako artylerzysta bombardier. Rok później, 2 sierpnia 1914 roku zmobilizowany i wysłany na front I wojny światowej. Służył w 50 pułku piechoty pruskiej stacjonującym przed wysłaniem na front w Rawiczu. Walczył na froncie zachodnim we Francji, gdzie 22 sierpnia został ciężko ranny w obie nogi. Po wyjściu ze szpitala 27 maja 1917 roku skierowany na front południowy na Bałkany, walcząc w 220 k. m. w Serbii i Macedonii. Odznaczony Krzyżem Żelaznym II Klasy. Podczas rewolucji niemieckiej 27 listopada 1918 roku wyruszył z jednostki i 10 grudnia dotarł do domu. Jeszcze w grudniu przystąpił do organizowania Straży Ludowej w miejscowościach Siemowo i Kosowo. Był podkomendnym Edwarda Potworowskiego, wojskowego komisarza powstańczego na powiat gostyński. Zorganizował pododdział powstańców i od 7 stycznia 1919 roku do końca powstania brał udział z bronią w ręku w Powstaniu Wielkopolskim 1918-1919. Walczył w ochotniczej kompanii gostyńskiej pod dowództwem por. Ignacego Talarczyka na odcinku leszczyńskim pod Kąkolewem, 10 stycznia 1919 roku pod Osieczną, następnie Nową Wsią. (Niektóre źródła wymieniają dowódcą por. Śliwińskiego). Uczestniczył w starciach z atakującym niemieckim pociągiem pancernym. Od 14 lutego odkomenderowany do tworzonej w Poznaniu na Sołaczu I baterii 1 pułku Artylerii Ciężkiej Wielkopolskiej. Bateria skierowana została do walk z grenzschutzem na odcinku frontu w rejonie Leszna, miejscowości Robczysk, Drobnin, Pawłowice, Osieczna. We wrześniu 1919 roku pułk skierowano do walk o Połock na front litewsko-białoruski. Uczestnik wojny polsko-bolszewickiej 1920 przeszedł z pułkiem artylerii szlak bojowy. Artyleria wspierała piechotę w obronie Berezyny i na przedmieściach Bobrujska. 16 sierpnia artyleria wspierała natarcie 14 Dywizji Piechoty w ramach bitwy warszawskiej. W pościgu za sowietami wspierano piechotę do Ostrowi Mazowieckiej. Danek wymienia, że walczył pod Lwowem, Bobrujskiem i o Warszawę. Po zakończeniu wojny pozostał w Wojsku Polskim. Odznaczony Krzyżem Zasługi i Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym. Zofię Leokadię Kaptur z Trzemeszna poślubił 29 lipca 1922 roku. Wtedy służył w Wojsku Polskim od 1 sierpnia 1921 roku do 13 lutego 1926 roku. Miesiąc później, 3 marca 1926 roku zameldował się na stały pobyt w Trzemesznie. Poszukując zatrudnienia podjął pracę na stanowisku nadgajowego w Białowieży, gdzie przebywał od 1 lutego 1928 roku do 31 kwietnia 1932 roku. Choroba żony, malaria, zmusiła Franciszka Danka do zmiany pracy i przeprowadzki do Kielc. Podczas II wojny światowej zatrudniony w gospodarstwie rybacko-leśnym w Kozienicach, powiat Radom. Walczył z okupantem. Wykorzystując położenie dostarczał partyzantom żywność, zbierał informacje o sile posterunków niemieckiej żandarmerii w Kozienicach, o gestapo, oraz ruchach wojsk. Po wojnie osiadł ponownie w Trzemesznie. W czerwcu 1958 roku został członkiem Związku Bojowników o Wolność i Demokrację. Wybrany do Zarządu Koła w Trzemesznie. Za udział w powstaniu awansowany 26 kwietnia 1972 roku na stopień podporucznika rezerwy. Zmarł 23 lutego 1979 roku. Pochowany na cmentarzu parafialnym w Trzemesznie. Nazwisko widnieje na mogile powstańców wielkopolskich 1918-1919. Źródło: Życiorys, rękopis, [Trzemeszno] 11 maja 1975, s. 1-3; Odpis zaświadczenia przebiegu służby, Warszawa, 2.06.1958 r.; Zaręczenie w miejsce przyrzeczenia sądowego, maszynopis, Gostyń, dnia 30.3.1958 r.; Franciszek Danek, 116 Książeczka wojskowa, s. 1-17; Danek, Franciszek, Lista Odznaczonych Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym, www.powstancy-wielkopolscy.pl/search (dostęp 19 lutego 2022 r.); Por. Adam Kiciński, Zarys historii wojennej 7-go pułku artylerii ciężkiej, Warszawa 1928, s. 3-9; Trzemeszno w dobie powstania wielkopolskiego 1918-1919, red. Andrzej Leśniewski, s. 142, 151; Drogi do niepodległości. Trzemeszno w powstaniu wielkopolskim 1918-1919, Andrzej Leśniewski, s. 323; www.GrobonetTrzemeszno.pl, Sektor C, Rząd 52, Grób 21 (dostęp 19 lutego 2022 r.); materiały ze zbiorów rodziny Dobersztyn.
Andrzej Leśniewski
Dodaj komentarz
- to dla Ciebie staramy się być najlepsi, a Twoje zdanie bardzo nam w tym pomoże!