Trzemeszeńska lista uczestników walk o niepodległość w 100. rocznicę Bitwy na przedpolach Warszawy #34

Pamięci bohaterów poległych i zmarłych w wojnie polsko-bolszewickiej 1920 oraz walczących na kresach wschodnich 1919-1921. Lista uczestników walk o niepodległość nie pretenduje do całościowej. Zestawienia alfabetycznego na podstawie ksiąg metrykalnych i zasobów Muzeum Regionalnego w Trzemesznie dokonał dr Andrzej Leśniewski.

Sierżant Michał Kozłowski urodził się 30 sierpnia 1899 roku w miejscowości Wyrobki, powiat mogileński, syn Wojciecha i Katarzyny z domu Kaczmarek. Jako uczeń w 1906 roku uczestniczył w strajku szkolnym w Chabsku. Powołany 17 kwietnia 1917 roku do armii niemieckiej walczył na froncie zachodnim I wojny światowej do 2 sierpnia 1918 roku. Zbiegł do Armii Polskiej tworzonej we Francji i walczył z Niemcami w strefie przyfrontowej. Jak wspomina, jako „partyzant francuski” po ukończeniu „kursu szpiega dostarczał informacji”. W 1918 roku awansowany dwukrotnie, 24 października na starszego szeregowca i 4 listopada na kaprala wojsk inżynieryjno-saperskich z przydziałem do 9 kompanii 3 Korpusu Armii Polskiej we Francji. 30 marca 1919 roku otrzymał awans na sierżanta. Do 16 października 1920 roku przebył szlak od Metz w północno-wschodniej Francji do Warszawy, gdzie jako żołnierz Armii Hallera został oddelegowany do Francuskiej Misji Wojskowej w Warszawie. Podczas wojny polsko-bolszewickiej 400 oficerów tejże misji dowodzonych przez generała Paula Prospera Henrysa kształciło i doradzało polskim dowódcom. Instruktor w stopniu kapitana o nazwisku Charles de Gaulle pisał o „bojowym duchu polskich kolegów”. Późniejszy generał i prezydent Francji w lipcu i sierpniu 1920 roku był wcielony do polskiej jednostki bojowej z awansem do stopnia majora. Nie odnotowano, czy sierżant Michał Kozłowski go poznał. Wiadomo, że po zwycięskim zakończeniu wojny Kozłowski pozostał w Wojsku Polskim. W 1922 roku otrzymał przydział do 61 pułku piechoty w Bydgoszczy. Czynną służbę zawodową pełnił do 30 kwietnia 1928 roku, kiedy to na własną prośbę przeniesiono go do rezerwy. Zmobilizowany podczas II wojny światowej, otrzymał przydział do Garnizonu Żandarmerii w 59 pułku piechoty w Inowrocławiu. Walczył w wojnie obronnej 1939 i tam 17 września wzięty do niemieckiej niewoli. Osadzony został w obozie przejściowym w Łowiczu. W mieście i okolicy od 9 do 16 września toczono walki o Łowicz stanowiące część bitwy nad Bzurą. Jeszcze w 1939 roku Kozłowskiego wywieziono do Niemiec. W kwietniu 1945 roku wykorzystując zamieszanie spowodowane nalotem aliantów uciekł z obozu, by ponownie walczyć w partyzantce francuskiej. Po wcieleniu do Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie przygotowywany był na wojnę w Japonii. Gdy zaniechano misji, 27 lipca 1946 roku powrócił do kraju. Z żoną Magdaleną osiadł we wsi Kozłówko. Trudy wojaczki osłabiły organizm. Utraciwszy wzrok, w lipcu 1962 roku uznany został inwalidą I grupy. Ostatnie 25 lat życia spędził w Trzemesznie, gdzie wstąpił do ZBoWiD-u. Bohatera 16 czerwca 1975 roku odznaczono Medalem Zwycięstwa i Wolności, pamiątkowym Medalem 3 Maja, a wcześniej otrzymał pochwałę Wojskowej Misji Francuskiej. Zmarł 16 stycznia 1989 roku. Pochowany został na cmentarzu parafialnym w Trzemesznie. Źródło: „Ankieta personalna członka ZBoWiD” Kozłówko 27 maja 1970 r. w: Związek Kombatantów Rzeczypospolitej Polskiej i Byłych Więźniów Politycznych, teka „Zmarli 1987-1988-1989 Kozłowski Michał”, b.d., bez paginacji; „Wniosek o nadanie orderu-odznaczenia Medal Zwycięstwa i Wolności” Trzemeszno 29 marca 1974 r., ibidem; Kronika ZBoWiD za lata 1969-1976, s. 91; Grobonet Trzemeszno, www.trzemeszno.grobonet.com/grobonet/start.php, dostęp 10 listopada 2020 r., sektor B1, rząd J, nr grobu 1; fot. portret nagrobny w porcelanie.